{
    "title": "İlik Nakli",
    "image": "https://www.nakil.gen.tr/images/ilik-nakli(1).jpg",
    "date": "20.01.2024 20:53:21",
    "author": "RAMAZAN ATAY",
    "article": [
        {
            "article": "<div><b>İlik nakli</b> ya da kemik iliği nakil operasyonu genellikle halk arasında kemik iliği nakli adı ile bilinir fakat gerçekte; kemik iliği, damarlarda dolaşan kan, kordon kanı gibi etmenlerden toplanan kök hücrelerin nakledilme işlemidir. Kan hücreleri; üç kısım olan kırmızı kan hücreleri (Diğer adıyla Alyuvarlar), beyaz kan hücreleri (Yani akyuvarlar) ve kan pulcuklarıdır (Latince adı trombositler). Kırmızı kan hücreleri olan alyuvarlar, beden için hayati öneme sahip olan oksijeni dokulara taşıdığı bilinmektedir. Beyaz kan hücreleri olan akyuvarlar mikroplarla mücadeleye ve kan pulcukları ise kanamayı düzenlemeye yardımcı olurlar. Sağlıklı bir birey için, bu üç yapının düzenli bir şekilde çalışması gereklidir. Yaşam için, sağlıklı bir kemik iliği ve kan hücrelerinin oluşması şarttır. Rahatsızlık kemik iliğini etkileyerek düzgün bir işlev yapamayacak hale geldiğinden, bir kemik iliği ya da kordon kanı nakledilmesi en uygun tedavi durumu olabilir.</div><div><br></div><div><b>Kemik iliği naklini gerektiren hastalıklar</b></div><ul><li>Multiple myeloma ve bazı istisnai durumlarda diğer plazmaların hücre bozuklukları</li><li>Lösemi ile Lenfomalar</li><li>Myeloproliferatif hastalıklar ve Myelodisplastik sendrom</li><li>Ciddi bir şekilde gerçekleşen kombine immün yetmezlik ile diğer kalıtsal immün sistemi bozuklukları</li><li>Ciddi aplastik anemi ve benzeri kemik iliği yetmezliği oluşan durumlar</li><li>Hurler Sendromu ile genetik metabolik bozukluk olan diğer hastalıklar</li><li>Hemoglobinopati hastalığı</li><li>Diğer pis olan tümörler</li></ul><div><b>Kemik iliği nakli kimlerden alınır ve kemik iliği nasıl saklanır?</b></div><div><br></div><div>Hastaya bazı kök hücrelerini veren bireye verici (Yani donör) adı verilmektedir. Bir kişinin kemik iliği vericisi olabilmesi için, hasta ile doku grupları arasında (Kısaltılmış ismi HLA) uyum olması gerekmektir. Doku grubunun uyumu en çok kardeşler arasında görülür, bu sebepten ötürü önce hastanın kardeşlerine bakılır. Uygun verici kardeş yoksa ebeveyn ve diğer yakın akrabalarda uygun verici olup olmadığı taranır. Akrabalar arasında da uyumlu verici bulunamaması halinde, uygun olan ilik bankalarına başvurulur. Öncelikle yapılması gereken ilk şey yurt içi, bulunamazsa yurt dışındaki yerlerden uygun verici taranır. Yurdumuzda, İstanbul ve Ankara'da birer doku bankası bulunmaktadır.</div><div><br></div><div><b>Kemik iliği (Yani kök hücre) nakli vericisi sağlığı bakımından zarara uğrar mı?</b></div><div><br></div><div>Hayır, kemik iliği vermek kişiye hiçbir zarar vermez. Birey eğer bir yakınına kemik iliği verecekse, yaş sınırlaması kesinlikle olmaz. Doku bankasına kemik iliği bağışı yapacak olan bireylerin ise ortalama 18-55 yaşları arasında olmalı ve sağlık durumununda iyi olması gerekir. Vericiye (Yani donöre) yalnızca 5 gün hem sabah hem de akşam kemik iliklerinde dolaşan kanı boşaltmak için aşı tedavisi uygulanmaya başlanır. Kemik iliği sayısı kanda uygun seviyeye geldiğinde, kan bağışı ve benzeri uygulamalarda olduğu gibi koldan bir cihaz yardımıyla toplanır.</div><div><br></div><div><b>Kemik iliği uygulanannakilyöntemleri nelerdir?</b></div><div><ul><li>Hastanın kendi kendisine nakil yaptırması (Diğer adı otolog)</li><li>Bir başkasından hastaya yapılan nakildir (Diğer adı allojenik)</li><li>Allojenik yöntemle yapılan kemik iliği nakli, doku uyumlu akrabadan veya akraba dışı birisinden olabilir.</li></ul></div><div><b>Nakil işlemi nasıl gerçekleştirilir?</b></div><div><br></div><div>Bazı kanser şekillerinde, hastalığın şekline göre yüksek doz kullanılarak kemoterapi ya da radyoterapi kullanmak gerekmektedir. Yüksek doz da uygulanan kemoterapi, sağlıklı kemik iliğinin yok olmasına sebep olur. Bu sebeple, kemik iliği zarar görmeden hemen önce toplanır ve sağlıklı kemik iliği dondurularak saklanır. Yüksek düzeyde doz kullanılarak yapılan ilaç tedavisi ya da radyoterapiden sonra dondurulan kök hücreler, tekrar vücut ısısı seviyesine çevrilerek geri verilir.</div><div><br></div><div>Allojenik yöntemle yapılan nakilde ise kemik iliği hastasının kendisinden olmayan, doku şekli hastaya uyabilen bir vericiden alınarak elde edilir. Bu tedavide de yüksek doz ilaç tedavisi veyahut da radyasyon tedavisi yapıldıktan sonra verici bireyden toplanan bu hücreler bekleyen hastaya verilir.</div><div><br></div><div><b>İlik nakli sonrasında hasta nelerle karşılaşmaktadır?</b></div><div><br></div><div>Bütün nakillerde oluşan en önemli sorun hastalığın tekrar nüksetmesidir. Bunun haricinde otolog nakillerin sonrasında pek sorun yaşanmamaktadır. Asıl sorun, allojenik yöntemle yapılan nakillerin ardından ortaya çıkabilmektedir. Doku grubu uygun olan kişiden nakil yapılmış olsa bile, nakil işlemindeki verici hastanın kardeşi dahi olsa verici olacak ve hasta olan bireye karşı yabancıdır. Vericinin sahip olduğu güçlü hücreler, alıcı bireyin hücrelerine karşı tepki göstererek tahrip edebilmektedir.</div>"
        }
    ]
}